Canonconversaties (driedelige podcast)

17.06.2021

In 2020 stelde de KANTL de 'Canon van de Nederlandstalige literatuur' voor aan de wereld, een lijst van 50+1 toonaangevende literaire werken. Deze canon was nooit bedoeld als een eindpunt, maar juist als een beginpunt voor discussie: 'de literaire canon is het gesprek over de canon.'

Podcastmaker, auteur en spoken word performer Anke Verschueren steekt de lont in het kruit in een driedelige debatpodcast getiteld 'Canonconversaties', een productie van KANTL en Vlaams-Nederlands huis deBuren. Vlaamse en Nederlandse literatuurkenners kijken met een gezond kritische blik naar de lijst van 2020 en doen aanbevelingen voor de herziening in 2025.

Canonconversaties | Het waarom van de literaire canon

De canon zorgt voor beroering: iedereen heeft wel een mening over welke werken in de lijst moeten komen en welke werken hun plekje in de lijst dan weer niet verdienen. Maar de kritiek op de canon gaat verder dan dat: ook de criteria worden nu en dan in vraag gesteld. Anke Verschueren laat twee stemmen aan het woord over de zin en onzin van een literaire canon, het waarom van de selectiecriteria en de stijl die doorgaans gewaardeerd wordt door de commissie.

Met: Christiaan Ronda en Luc Devoldere

De starttekst van Christiaan Ronda bij deze aflevering lees je hier.

KANTL · Canonconversaties #1 | Het waarom van de literaire canon

Canonconversaties | Vrouwen in de canon

Een veel gehoorde kritiek op de literaire canon is dat bitter weinig vrouwen een plekje in de lijst hebben gekregen: vijf om precies te zijn. Welke onterecht 'vergeten vrouwen' kunnen nog opgevist worden uit de literatuurgeschiedenis? Is positieve discriminatie een goed idee? Of moeten we ons er juist voor hoeden de geschiedenis te herschrijven vanuit het standpunt van vandaag?

Met: Maaike Meijer en Annelies Verbeke

De starttekst van Maaike Meijer bij deze aflevering lees je hier.

KANTL · Canonconversaties #2 | Vrouwen in de canon

Canonconversaties | Verhalen van kleur in de canon

Een andere kritiek op de literaire canon luidt dat die getuigt van een gebrek aan culturele diversiteit. Welke verhalen van kleur zijn er in de mazen van het net blijven steken? Hoe kan de canon meerstemmiger, inclusiever worden zonder de literatuurgeschiedenis geweld aan te doen?

Met: Rashid Novaire, Lindah Nyirenda en Erik Vlaminck

De starttekst van Rashid Novaire bij deze aflevering lees je hier.

KANTL · Canonconversaties #3 | Verhalen van kleur in de canon

Meer over de sprekers:

Anke Verschueren (1994) neemt haar grote liefde, de taal, overal mee naartoe. Van papier naar podium naar podcast. Ze heeft een masterdiploma Nederlands en studeert nu Woordkunst aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Ze werd derde in de txt-on-stagewedstrijd Naft voor Woord 2017 en ging op Das Mag Zomerkamp. In haar vrije tijd bewerkt ze Middelnederlandse literatuur tot luisterverhalen, doet ze stemmenwerk voor reclamespotjes en zingt ze.

Christiaan Ronda (1987) kwam ter wereld in een klein huisje in Groningen (NL) en werd in 2010 herboren in het grootse Berlijn, waar hij besloot zich op de literatuur te richten. Sindsdien schrijft hij zo fulltime als maar kan, ondersteund door allerlei baantjes en vooral zijn vriendin. Via omwegen naar Amsterdam en Frankfurt am Main kwam hij in 2020 eindelijk weer in Berlijn terecht, waar hij voor eeuwig wil blijven. Hij publiceerde zo’n twintig korte verhalen in Kluger Hans, DW B, Tirade, Deus Ex Machina en andere tijdschriften. In zijn teksten zoekt hij altijd naar vonkjes vervreemding, onrust en ontmantelingen van verwachtingen, want kunst dient om ons met nieuwe ogen naar het bekende te laten kijken. Kort proza en andere stukken zijn te vinden op zijn website www.ekrituur.nl, en zijn omzwervingen door de Teutoonse hoofdstad zijn te volgen op Instagram (@christiaan_ronda).

Luc Devoldere (1956) studeerde oude talen en wijsbegeerte in Kortrijk en Leuven en was hoofdredacteur en afgevaardigd-bestuurder van de Vlaams-Nederlandse culturele instelling Ons Erfdeel vzw van 2002 tot 2020.

Hij publiceerde o.a. Wachtend op de barbaren. Essays (Lannoo, Tielt, 2002); De verloren weg. Van Canterbury naar Rome (Atlas, Amsterdam, 2002); Mijn Italië (Atlas, Amsterdam, 2006); Lucifers bij de brand. Notities (Atlas, Amsterdam, 2009 ); Tegen de kruideniers. Over talen, Europa en geheugen (De Bezige Bij, Antwerpen, 2014). Voorts vertaalde hij Le Ceneri di Gramsci (De as van Gramsci) van Pier Paolo Pasolini (Uitgeverij P, Leuven, 2012). Hij is sinds 2009 lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren.

Maaike Meijer (1949) is biograaf, literatuurwetenschapper en emeritus hoogleraar genderstudies aan de Universiteit Maastricht. Zij schrijft over poëzie, populaire cultuur, biografie, feminisme en hedendaagse verbeeldingen van mannelijkheid. In 2011 verscheen haar biografie van de dichter M. Vasalis, die zeven drukken beleefde.

In 2015 maakte zij samen met Joost Kircz Stoeten ritseldingen, een schrijversprentenboek over F. Harmsen van Beek. Haar Hemelse mevrouw Frederike, een biografie over F. Harmsen van Beek verscheen eind 2018 en werd genomineerd voor de Book Spot Prijs. Zij werkt nu aan een boek over hedendaagse verbeeldingen van mannelijkheid, te verschijnen bij De Bezige Bij, waaruit voorpublicaties verschijnen in De Groene Amsterdammer.

Annelies Verbeke (1976) is schrijver. Ze schreef romans, verhalenbundels, filmscenario's en theaterstukken. Haar werk verschijnt in 26 talen, waardoor ze vaak optreedt in het buitenland.

Met Slaap! won Verbeke o.a. de Vlaamse Debuutprijs, met Dertig dagen de F.Bordewijkprijs, de NRC Handelsblad Lezersprijs en de Opzij Literatuurprijs, en het boek stond op de shortlist voor de ECI Literatuurprijs. Haar verhalenbundel Halleluja stond eveneens op de shortlist van de ECI Literatuurprijs en won de Cutting Edge Award en de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste verhalenbundel van het jaar.

De theaterstukken Rail Gourmet (2010) en Daar gaan we weer (white male privilege) (2019), beide geschreven voor Wunderbaum, werden geselecteerd voor het Theaterfestival.

Van 2010 tot 2016 zetelde Verbeke in het bestuur van PEN Vlaanderen en sinds 2017 is ze lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letteren.

In januari 2021 verscheen haar verhalenbundel Treinen en kamers, die uitermate positief werd onthaald.

Rashid Novaire (1979) is schrijver. Hij schreef verhalen, romans, hoorspelen en theater en werd tweemaal genomineerd voor de Libris literatuurprijs. In 2021 verscheen bij Ambo-Anthos de roman De vooravond, over een verloving in 1939 tussen een Duitse vrouw en een Nederlandse man die op de tocht staat door een oproep van de nazi-regering.

Lindah Nyirenda behaalde een bachelor Toegepaste Taalkunde in Gent en studeerde Journalistiek (optie Audiovisuele kunsten) in Brussel met een masterstage bij Radio 2 Vlaams-Brabant. In 2009 won ze de HUB-Poëzieprijs (nu Odisee). Samen met dichterscollectief Wolven van La Mancha maakte ze als vrijwilliger radio bij Urgent.FM. Dit leidde tot een diversiteitsstage bij Radio 2 Oost-Vlaanderen en een job als gids bij de VRT.

Momenteel combineert ze opdrachten in het onderwijs met podiumkunst. In 2021 speelt ze mee in Killjoy Quiz, het nieuwe stuk van Luanda Casella geproduceerd door NTGent. Als panelist en moderator denkt ze mee rond dekolonisatie, gendergerelateerd geweld, LGBTQI+ en racisme. Verder is ze vast panellid van het YouTube-kanaal Unheard with Gigi.

Erik Vlaminck is lid van de Koninklijke Academie voor Taal en Letteren en voorzitter van PEN-Vlaanderen.

Voor hij in 1994 voltijds schrijver werd, coördineerde hij projecten in de psychiatrie en de thuislozenzorg. Sporen daarvan zijn in veel van zijn literair werk terug te vinden, maar zijn hilarische column Brieven van Dikke Freddy is wel het meest tastbare gevolg en vervolg van een confrontatie met mensen die het in het leven niet op een presenteerblaadje kregen.

O.a. zijn romans Suikerspin en Brandlucht bereikten een groot publiek. Hij schreef theaterstukken voor o.a. Tutti Fratelli, Olympique Dramatique, Laika en De Kolonie MT.

Praktisch

De eerste en tweede afleveringen zijn nu beschikbaar via Soundcloud (zie link hierboven).

De volgende aflevering, over 'Verhalen van kleur in de canon', wordt gelanceerd op 17 juni.

Deze podcast is een project van de KANTL en Vlaams-Nederlands huis deBuren.