Vrouwen van papier
Savina, Cordelia, Jemima, Kate, Lucy... Meer dan tweehonderd vrouwen schreven brieven naar Guido Gezelle. Hun zeshonderd brieven bleven bewaard in de omvangrijke brievencollectie in het Gezellearchief van de Openbare Bibliotheek Brugge. Gezelles vrouwelijke correspondenten bleven veelal in de schaduw van de geschiedenis. Het project ‘Vrouwen van Papier’ brengt daar verandering in.
Via een online brieveneditie, digitale beelden, een expo en artistiek project in 2024 brengen de organisatoren samen met de partners en vrijwilligers die onbekende getuigen tot leven. Een verrassende vrouwelijke blik op Gezelle, het literaire archief en zijn tijd.
Digitalisering en editie
Gezelle schreef met baronessen, burgerdames, dienstmeisjes, religieuzen, zakenvrouwen, fabrieksmeisjes, Engelse vrouwen en inwijkelingen, biechtelingen en familieleden. Via participatie realiseert 'Vrouwen van papier' een online brieveneditie in GezelleBrOn van deze boeiende egodocumenten, samen met de digitalisering van alle 2300 door Gezelle verknipte brieffragmenten uit het Gezellearchief.
--> Bekijk de gepubliceerde brieven
Gezelles vrouwelijke briefschrijvers komen uit verschillende lagen van de maatschappij. Ze schreven niet alleen uit Vlaanderen, maar ook uit Frankrijk, Duitsland, Ierland en Engeland. De vrouwen droegen bij tot Gezelles literaire werk of vroegen advies bij persoonlijke kwesties. Hun brieven vormen een onontgonnen cultureel erfgoed, met een aparte stijl en thematiek. Vaak openhartig, geven de egodocumenten een doorsnede van de 19de-eeuwse samenleving. Ze bieden een menselijke blik op de dichter en zijn werk.
Gezelle verknipte veel van zijn brieven om het papier te hergebruiken. Zo raakten ze versnipperd en verspreid over het archief. Kwetsbare fragmenten en het meervoudig gebruik van documenten maken het archief moeilijk te hanteren en te digitaliseren. Het project 'Vrouwen van papier' wil een duurzame oplossing ontwikkelen om de 2300 fragmenten van alle briefschrijvers, inclusief die van de vrouwen, digitaal te ontsluiten.
De rol van de KANTL
Terwijl het Gezellearchief en diens vrijwilligers de brieven transcriberen en onderzoeken, is het dankzij de KANTL dat hun werk online komt en zo voor iedereen raadpleegbaar is. De website GezelleBrOn wordt immers door de KANTL beheerd, en sinds maart 2023 meer specifiek door Mario Van Assche.
Mario heeft een achtergrond als ontwikkelaar van spraaktechnologie en had al een grote expertise opgebouwd in gangbare programmeertalen. Maar naar eigen zeggen was de overstap naar de specifieke technologieën binnen de editiewetenschap rond XML-codering en -transformatie best wel pittig.
Ondertussen heeft hij al meer dan 600 brieven gepubliceerd. 'Natuurlijk is het niet de bedoeling dat ik ze allemaal lees', zegt Mario. 'Toch moet ik soms, omwille van een of ander technisch obstakel, een brief wat meer in detail bekijken. Dan kan ik verrast worden door een merkwaardig biografisch detail, zoals een onvermoede connectie met een bekende 19e-eeuwse kunstenaar. Maar het leukst om te ontdekken zijn Gezelles taalkundige toevoegingen aan de brieven. Als Germanist blijf ik daar graag bij stilstaan.' Behalve taal, is ook muziek een van Mario’s grote passies. Geen wonder dus dat pianiste Caroline Harriet Locke zijn favoriete correspondente is! Vanaf september 2024 kreeg Mario ondersteuning van collega Ilya Dierckens.
Ontdek alle 'Vrouwen van papier'-activiteiten dit najaar
Dit najaar zal Hoofdbibliotheek Biekorf gonzen door de vele activiteiten rond ‘Vrouwen van papier’. Want niet alleen zijn er de dubbele expositie, de exclusieve stadswandelingen en een educatief programma voor zowel het basisonderwijs als voor het secundair onderwijs. Ook worden er literaire salons aangeboden met Nuala O’Connor, Gaea Schoeters en Nele Van den Broeck. Verder is er de jaarlijkse studiedag van het Guido Gezellegenootschap, die deze keer in het teken staat van de vrouw in de 19e eeuw. En meer activiteiten zijn nog in de maak.
De feestelijke aftrap wordt gegeven op donderdag 24 oktober. Die avond wordt de tentoonstelling geopend en de publicatie voorgesteld. Het zal een avond vol kunst en literatuur zijn, opgeluisterd met optredens van o.a. Delphine Lecompte, Nuala O’Connor en Lut de Block.
Deel deze pagina