Een dynamische canon
In 2015 stelde de KANTL haar eerste ‘Canon van de Nederlandstalige literatuur’ voor, een zorgvuldig samengestelde lijst van klassiekers, voortgevloeid uit lezen en herlezen, discussie en consensus. Deze eerste canon was nadrukkelijk geen in beton gegoten inventaris van zogenaamd verplichte literatuur, geen definitief eindpunt, maar kwam met de belofte om iedere vijf jaar te worden herzien.
De literaire canon is dus geen vaste lijst, maar een dynamische selectie van werken die we vandaag binnen ons taalgebied als bijzonder waardevol beschouwen. De canon weerspiegelt zo niet alleen de esthetische kwaliteit en cultuurhistorische betekenis van een aantal literaire werken, maar ook de veranderende waarden in onze maatschappij. Hij is altijd zowel leidraad als tijdsdocument.
Tien jaar na de eerste editie en vijf jaar na de eerste bijstelling is het opnieuw tijd om de balans op te maken. Een sterk vernieuwde canoncommissie boog zich over een nieuwe lijst. Op 2 juli wordt met veel luister bekendgemaakt welke literaire hoogstandjes en eigenzinnigheden uit meer dan 900 jaar Nederlandstalige letteren worden uitgelicht in de editie van 2025.
Criteria
Om opgenomen te worden in de literaire canon, een lijst die de waan van de dag wil overstijgen, moet een werk aan enkele duidelijke voorwaarden voldoen:
- Het is oorspronkelijk geschreven in het Nederlands.
- Het is minstens 25 jaar geleden gepubliceerd.
- De auteur is overleden.
Verder worden een aantal algemene selectieprincipes gehanteerd: de literair-esthetische waarde, de cultuurhistorische betekenis, de invloed op de literaire traditie, de vernieuwende waarde van een literair werk, en ten slotte: de relevantie voor vandaag.
Voer voor discussie
Toen de tweede editie van de literaire canon werd voorgesteld in 2020, liet die lijst weinig literaire kenners en liefhebbers onberoerd. Who’s in, who’s out — daarover wilde iedereen zijn of haar mening kwijt. Er ontstond een vinnig debat, er werden barricades beklommen en zelfs nieuwe organisaties opgericht. Er verschenen opiniestukken van critici in Vlaanderen én Nederland, in zowat alle grote kranten en tijdschriften. Er werden vele kritische vragen gesteld. Zijn er dan niet meer vrouwelijke auteurs met essentiële werken? Waar is de jeugdliteratuur in deze lijst? Waarom ontbreekt de 18de eeuw? Moet de literaire canon gedekoloniseerd worden? Er werden ook werken voor het voetlicht geschoven die volgens de pleitbezorgers niet hadden mogen ontbreken.
Ook aan het brede publiek vroegen we om suggesties te doen, om onze ‘blinde vlek’ te helpen invullen. We ontvingen vele reacties en voorstellen, die allemaal op de tafel van de canoncommissie belandden.
Uit het debat dat zowel in de pers als onder lezers woedde, bleek des te meer dat een literaire canon niet alleen iets zegt over onze literatuurgeschiedenis, maar ook over onze blik van nu, over wat we belangrijk genoeg vinden om te verdedigen of te verwerpen.
Literair-muzikaal feest
Op 2 juli gaan we dit debat opnieuw aan bij de feestelijke onthulling van de literaire canon 2025 tijdens KANTeLing, het jaarlijkse literair-muzikaal festival van de KANTL in het West-Vlaamse Beauvoorde.
Ook dit jaar belooft het een inspirerende namiddag te worden, met literaire grootheden als Tom Lanoye, Maud Vanhauwaert, Erik Vlaminck en Gaea Schoeters, en een live-uitzending van het Klara-programma Pompidou. Ook Marieke De Maré, Aya Sabi, Kris Van Steenberge, Kristien Bonneure, Lieke van Deinsen, Camerata Trajectina en Het JosKoor tekenen present voor een dag vol taal, muziek en gesprek.
>> Ontdek hier het volledige programma en alle praktische info.
Praktisch
De toegang is gratis. Aanmelden is verplicht, en kan via dit formulier. We voorzien een bus tussen het station van Veurne en Kasteel Beauvoorde. De plaatsen zijn beperkt. Als u een zitje op de bus wil reserveren, gelieve dan contact op te nemen via secretariaat@kantl.be.
illustraties © Iris Van Robays
Deel deze pagina