De KANTL werd in 1886 opgericht als pleitbezorger van het Nederlands in Vlaanderen en België. Zij speelde een significante rol in de historische groei van de maatschappelijke positie van het Nederlands. Vandaag vervult de KANTL een unieke brugfunctie tussen onderzoekers, schrijvers, beleidsmakers, scholieren en het bredere publiek. Zij verbindt universiteiten, hogescholen, erfgoedinstellingen, literaire organisaties en media rond gezamenlijke doelstellingen op het snijvlak van taal, literatuur en samenleving.
Bovendien heeft de Academie een sleutelrol in deze tijd waarin het Nederlands onder druk staat. Nu de leesvaardigheid zorgwekkend daalt en de verengelsing verder toeneemt, investeert de KANTL in het Nederlands als een motor voor gelijke kansen en als gemeenschappelijke taal die mensen van verschillende achtergronden met elkaar verbindt. Juist daarom wekt het verbazing dat de overheid deze essentiële werking niet voluit ondersteunt, maar integendeel inperkt.
De KANTL zal er alles aan doen om de bijkomende besparing vanaf 2027 af te wenden, zodat zij haar maatschappelijke opdracht kan blijven vervullen: pleitbezorger van het Nederlands, motor van leesbevordering en open huis voor taal, letteren, wetenschap en publiek.
Wetenschap naar het brede publiek
De afgelopen jaren reed de KANTL nochtans een sterk en vernieuwend parcours. Zij evolueerde tot een open huis, waar inzichten uit taal- en literatuuronderzoek worden vertaald naar een breed publiek. De Academie groeide uit tot een maatschappelijk belangrijke speler die inzet op publiekswerking en educatie. Dat blijkt onder meer uit:
- Een stevig gegroeid publieksbereik, zowel in het Huis van Oombergen als online, onder meer dankzij samenwerkingen met landelijke media (VRT, De Standaard, De Morgen).
- De dynamische literaire canon, die een maatschappelijk debat stimuleert over Nederlandstalige literatuur. Zie literairecanon.be. Met educatieve leermiddelen en een online platform zet de KANTL actief in op de strijd tegen ontlezing, een van de grootste uitdagingen van onze samenleving. Ook de inspiratiedagen voor het onderwijs trekken tal van leraren en studenten aan.
- Maatschappelijk relevante kennisdeling: colloquia over bijvoorbeeld ChatGPT of hertaling deelden inzichten uit de taal- en literatuurwetenschap met een breed publiek. Met het pilootproject Het Nederlands in de Lage Landen (NELL) wil de KANTL samen met het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) voor het eerst een duurzaam en wetenschappelijk onderbouwd inzicht bieden in hoe onze taal écht evolueert. Daarmee wil ze richting geven aan onderwijs, beleid en maatschappelijk debat.
- Delen van infrastructuur en expertise: de KANTL gebruikt haar positie als gevestigde instelling om ook andere organisaties, jonge makers en kleinere spelers te ondersteunen. (bv. Literair Zomerlief). Een besparing op de werkingsmiddelen van de KANTL zal onvermijdelijk ook deze spelers treffen.
- Digitale innovatie, met een volledig vernieuwde werking van de afdeling Corpora, Tekstedities en Bronnen (CTB) en een nieuwe publiekswebsite, die op 17 december wordt gelanceerd, samen met nieuwe projecten op het vlak van digital humanities.
De geplande besparingen zullen deze en andere initiatieven, die tot de decretale kerntaken van de KANTL behoren, ernstig bemoeilijken, zo niet onmogelijk maken.
Deel deze pagina